Ratusz w Tarnowskich Górach

Ratusz w Tarnowskich Górach to górujący nad rynkiem zabytkowy obiekt architektoniczny. Do 1894 r. znajdował się w tym miejscu sąd okręgowy. Projektantem nowej siedziby władz miejskich był berliński architekt Herman Guth, twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych (Jawor, Celle, Spandau, Plauen, Malmö). 11 sierpnia 1898 roku nowy ratusz uroczyście oddano do użytku. Ratusz to trójkondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą czerwoną cegłą klinkierową. Pierwotnie na parterze zlokalizowano sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza oraz salę posiedzeń rady miejskiej.

W elewacji ratusza użyty został piaskowiec (pochodzący z Warty Bolesławieckiej na Dolnym Śląsku), z którego wykonane zostały m.in. herby i godła Donnersmarcków, Hohenzollernów, Śląska, Prus, Rzeszy i Tarnowskich Gór, dłuta Matthiasa Carla Schillinga, nadwornego mistrza kamieniarskiego z Berlina. Do 1957 roku frontową elewację zdobiła figura Jerzego von Hohenzollern-Ansbach, dzieło wrocławskiego rzeźbiarza Heinricha Kiesewaltera, jako dar władz powiatu tarnogórskiego. W 1957 roku został usunięty, a rok później z okazji święta Gwarków na froncie ówczesnego gmachu Miejskiej Rady Narodowej stanęła rzeźba przedstawiająca gwarka. W 1899 roku odbył się tu pierwszy w dziejach Tarnowskich Gór zjazd reprezentantów Górnego Śląska. Podczas II wojny światowej na ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta (od aktu założycielskiego Jerzego Hohenzollerna po zajęcie miasta przez armię niemiecką w 1939 roku), wykonane przez miejscowego malarza Józefa Machwitza. 

Das Rathaus in Tarnowskie Góry ist ein architektonisches Wahrzeichen, das den Marktplatz überragt. Bis 1894 befand sich hier das Bezirksgericht. Entworfen wurde der neue Sitz der städtischen Behörden von dem Berliner Architekten Herman Guth, dem Schöpfer zahlreicher Verwaltungs- und Sakralbauten (Jawor, Celle, Spandau, Plauen, Malmö). Am 11. August 1898 wurde das neue Rathaus feierlich eingeweiht. Das Rathaus ist ein dreigeschossiges Gebäude mit einer Fassade aus glänzenden roten Klinkern. Ursprünglich befanden sich im Erdgeschoss Geschäfte, im ersten Stock die städtischen Büros und im zweiten Stock die Wohnung des Bürgermeisters und der Sitzungssaal des Stadtrats.

Die Fassade des Rathauses besteht aus Sandstein (aus Warta Bolesławiec in Niederschlesien), aus dem unter anderem die Wappen und Embleme der Donnersmarcks, Hohenzollern, Schlesiens, Preußens, des Reichs und von Tarnowskie Góry gefertigt wurden, gemeißelt von Matthias Carl Schilling, einem Berliner Hofsteinmetz. Bis 1957 schmückte eine Statue des Georg von Hohenzollern-Ansbach, ein Werk des Breslauer Bildhauers Heinrich Kiesewalter, als Geschenk der Kreisverwaltung von Tarnowskie Góry die Fassade. Im Jahr 1957 wurde sie entfernt, und ein Jahr später wurde anlässlich des Tages der Gwareks eine Bergmannsskulptur an der Fassade des damaligen Gebäudes des städtischen Nationalrats aufgestellt. Im Jahr 1899 fand hier die erste Versammlung der oberschlesischen Abgeordneten in der Geschichte von Tarnowskie Góry statt.  Während des Zweiten Weltkriegs wurden die Wände des Treppenhauses von dem örtlichen Maler Josef Machwitz mit Szenen aus der Stadtgeschichte (vom Gründungsakt Georg Hohenzollerns bis zur Besetzung der Stadt durch die deutsche Wehrmacht 1939) geschmückt. 

The Town Hall in Tarnowskie Góry is an architectural landmark towering over the market square. Until 1894, the district court was located here. The designer of the new seat of the municipal authorities was the Berlin architect Herman Guth, creator of a number of administrative and sacral buildings (Jawor, Celle, Spandau, Plauen, Malmö). On 11 August 1898, the new town hall was ceremonially opened. The town hall is a three-storey building with a façade clad in shiny red clinker bricks. Originally, shops were located on the ground floor, the municipal offices on the first floor, the mayor's flat and the town council meeting room on the second floor.

The façade of the town hall uses sandstone (from Warta Bolesławiec in Lower Silesia), which was used to make, among other things, the coats of arms and emblems of the Donnersmarcks, Hohenzollerns, Silesia, Prussia, the Reich and Tarnowskie Góry, chiseled by Matthias Carl Schilling, a court stonemason from Berlin. Until 1957, the front facade was decorated with a statue of George von Hohenzollern-Ansbach, the work of the Breslau sculptor Heinrich Kiesewalter, as a gift from the Tarnowskie Góry district authorities. In 1957 it was removed, and a year later, on the occasion of the Gwareks' Day, a sculpture of a miner was erected on the front of the then Municipal National Council building. In 1899 the first convention of Upper Silesian representatives in the history of Tarnowskie Góry was held here. During the Second World War, the walls of the staircase were decorated with scenes from the town's history (from the founding act of George Hohenzollern to the occupation of the town by the German army in 1939) by local painter Josef Machwitz. 

Dom Sedlaczka w Tarnowskich Górach

Dom Sedlaczka to pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy Rynku w Tarnowskich Górach. Pierwotnie był siedzibą starostów ziemi bytomskiej. W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który wcześniej w 1786 urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię (do 1922 była prowadzona przez potomków Sedlaczka). Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 r. król Jan III Sobieski podczas swojej wyprawy na Wiedeń. W winiarni byli także królowie Polski: August II Mocny (1697) i August III Sas (1734), pisarze: Johann Wolfgang Goethe (1790) i Julian Ursyn Niemcewicz (1821).

Po II wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu wyburzenie. Jednakże w 1957 roku Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej podjęło się remontu. Podczas trwania prac renowacyjnych odkryto renesansowy strop z polichromią z I połowy XVII wieku. Na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami, a piwnice są nakryte kolebkowo z lunetami oraz żaglastymi sklepieniami. Pod dachem w narożu budynku można zaobserwować kamienną głowę z pióropuszem (prawdopodobnie z końca XVII wieku) przedstawiającą Augusta III. Nad wejściem do budynku znajduje się, pochodząca z 1786 roku, ozdobna dekoracja z puttami, podtrzymującymi kotarę oraz pierwszy herb miasta, będący jednocześnie herbem górniczym. Na miejscu tego herbu, między XVIII a II połową XX wieku, znajdował się orzeł Królestwa Prus. Wnętrza parteru zdobiły pierwotnie dziewiętnastowieczne malowidła i płaskorzeźba z wizerunkiem króla Augusta II Mocnego, które nie zachowały się.

Na pierwszym piętrze znajduje się założone w 1958 roku muzeum, z głównie górniczymi zbiorami i wystawami dotyczącymi miasta, jego zabytków i jego historii na przestrzeni wieków. W jednej z sal, tzw. „Sali pod Renesansowym Stropem” organizowane są spotkania naukowo-kulturalne.

The Sedlaczek House is a historic building dating from the 16th century located on the Market Square in Tarnowskie Góry. Originally it was the seat of the starosts of the Bytomian land. In 1805, it was bought by the Czech merchant Jan Sedlaczek, who had earlier, in 1786, set up a winery in it, which still exists today (until 1922 it was run by Sedlaczek's descendants). It is the place where King Jan III Sobieski stopped and feasted in 1683 during his expedition to Vienna. Polish kings August II the Strong (1697) and August III Sas (1734) also visited the winery, as did writers Johann Wolfgang Goethe (1790) and Julian Ursyn Niemcewicz (1821). After World War II, the building was in a deplorable state and was in danger of being demolished. However, in 1957 the Association of Lovers of the Tarnogórska Region undertook a renovation. During the renovation works, a Renaissance ceiling with polychromy from the first half of the 17th century was discovered. On the ground floor, barrel vaults with lunettes have been preserved, while the cellars are covered with barrel vaults with lunettes and sail vaults.

Under the roof in the corner of the building, a stone head with a plume (probably from the late 17th century) depicting Augustus III can be seen. Above the entrance to the building there is, dating from 1786, an ornamental decoration with putti supporting a curtain and the first municipal coat of arms, which is also the miners' coat of arms. In place of this coat of arms, between the 18th and second half of the 20th century, was the eagle of the Kingdom of Prussia. The interior of the ground floor was originally decorated with 19th-century paintings and a bas-relief with the image of King Augustus II the Strong, which have not survived. The first floor houses the museum, founded in 1958, with mainly mining collections and exhibitions on the town, its monuments and its history over the centuries. In one of the rooms, the so-called ‘Room under the Renaissance Ceiling’, scientific and cultural meetings are organised.

Das Sedlaczka-Haus ist ein historisches Gebäude aus dem 16. Jahrhundert, das sich am Marktplatz in Tarnowskie Góry befindet. Ursprünglich war es der Sitz der Starosten des Beuthener Landes. Im Jahr 1805 wurde es von dem tschechischen Kaufmann Jan Sedlaczek gekauft, der bereits 1786 eine Weinkellerei darin eingerichtet hatte, die bis heute besteht (bis 1922 wurde sie von Sedlaczeks Nachkommen betrieben). Es ist der Ort, an dem König Jan III. Sobieski im Jahr 1683 während seiner Expedition nach Wien Rast machte und speiste. Auch die polnischen Könige August II. der Starke (1697) und August III. Sas (1734) besuchten das Weingut, ebenso wie die Schriftsteller Johann Wolfgang Goethe (1790) und Julian Ursyn Niemcewicz (1821).

Nach dem Zweiten Weltkrieg befand sich das Gebäude in einem beklagenswerten Zustand und war vom Abriss bedroht. Im Jahr 1957 nahm der Verein der Liebhaber der Region Tarnogórska jedoch eine Renovierung vor. Bei den Renovierungsarbeiten wurde eine Renaissance-Decke mit Polychromie aus der ersten Hälfte des 17. Im Erdgeschoss sind Tonnengewölbe mit Lünetten erhalten geblieben, während die Keller mit Tonnengewölben mit Lünetten und Segelgewölben bedeckt sind. Unter dem Dach in der Ecke des Gebäudes ist ein steinerner Kopf mit einer Feder (wahrscheinlich aus dem späten 17. Jahrhundert) zu sehen, der Augustus III. darstellt. Über dem Eingang des Gebäudes befindet sich eine Verzierung aus dem Jahr 1786 mit Putten, die einen Vorhang tragen, und dem ersten Gemeindewappen, das gleichzeitig das Wappen der Bergleute ist. Anstelle dieses Wappens wurde zwischen dem 18. und der zweiten Hälfte des 20. Jahrhunderts der Adler des Königreichs Preußen angebracht.

Das Innere des Erdgeschosses war ursprünglich mit Gemälden aus dem 19. Jahrhundert und einem Flachrelief mit dem Bildnis König Augusts II. des Starken geschmückt, die jedoch nicht erhalten geblieben sind. Im ersten Stock ist das 1958 gegründete Museum untergebracht, das hauptsächlich Bergbausammlungen und Ausstellungen über die Stadt, ihre Denkmäler und ihre Geschichte im Laufe der Jahrhunderte zeigt. In einem der Säle, dem sogenannten „Saal unter der Renaissance-Decke“, werden wissenschaftliche und kulturelle Veranstaltungen organisiert.

Dom Cochlera w Tarnowskich Górach

Dom Cochlera to XVII-wieczny zabytkowy budynek, znajdujący się w Tarnowskich Górach, na rogu Rynku i ulicy Górniczej. W 1782 roku pochodzący z Wrocławia aptekarz i późniejszy burmistrz, Johann Friedrich David Cochler, założył w nim pierwszą w mieście prywatną aptekę „Pod Białym Aniołem”. Istniejąca ponad 230 lat apteka mieszcząca się w Domu Cochlera zamknięta została w marcu 2020 roku.

W jednym z pokoi, wynajętym przez nadsztygara Rudolfa von Carnalla, działała w okresie 1839- 1855 r. Górnośląska Szkoła Górnicza.

Budynek Cochlera posiada siedmioosiową elewację frontową z figurą Anioła nad wejściem. Na przełomie XIX i XX wieku od strony ulicy Górniczej dobudowano przybudówkę zwieńczoną attyką i ozdobnym szczytem z motywami roślinnymi oraz inicjałem ML pochodzącym od imienia i nazwiska jednego z kolejnych właścicieli budynku – Maxa Löwego. Zachowały się sklepienia krzyżowe i charakterystyczne lukarny tzw. wole oko. 

Cochler's House is a 17th century historic building located in Tarnowskie Góry, on the corner of Market Square and Górnicza Street. In 1782, a pharmacist from Wrocław and later mayor, Johann Friedrich David Cochler, founded there the first private pharmacy in the city, ‘Under the White Angel’. The pharmacy, which had existed for more than 230 years and was located in the Cochler House, closed in March 2020.

In one of the rooms, rented by the superintendent Rudolf von Carnall, the Upper Silesian School of Mines operated from 1839 to 1855.

The Cochler building has a seven-axis front elevation with a statue of an Angel above the entrance. At the turn of the 20th century, an annex was added on the side of Górnicza Street, topped with an attic and a decorative gable with floral motifs and the initial ML, derived from the name of one of the subsequent owners of the building, Max Löwe. The cross vaults and the characteristic dormer windows, known as the ‘goat's eye’, have been preserved. 

Das Cochler-Haus ist ein historisches Gebäude aus dem 17. Jahrhundert in Tarnowskie Góry, an der Ecke von Marktplatz und Górnicza-Straße. Im Jahr 1782 gründete der Breslauer Apotheker und spätere Bürgermeister Johann Friedrich David Cochler die erste Privatapotheke der Stadt, „Unter dem weißen Engel“. Die Apotheke, die mehr als 230 Jahre lang bestand und im Cochler-Haus untergebracht war, wurde im März 2020 geschlossen.

In einem der von dem Superintendenten Rudolf von Carnall angemieteten Räume war zwischen 1839 und 1855 die Oberschlesische Bergschule untergebracht.

Das Cochler-Gebäude hat eine siebenachsige Fassade mit einer Engelsstatue über dem Eingang. Zu Beginn des 20. Jahrhunderts wurde an der Seite der Górnicza-Straße ein Anbau errichtet, der mit einem Dachgeschoss und einem Ziergiebel mit Blumenmotiven und der Initiale ML versehen ist, die sich vom Namen eines der späteren Eigentümer des Gebäudes, Max Löwe, ableitet. Die Kreuzgewölbe und die charakteristischen Dachgauben, die als „Ziegenaugen“ bekannt sind, sind erhalten geblieben. 

Renesansowy zamek w Chudowie

Na miejscu wcześniejszego drewniano-ziemnego założenia obronnego, w latach 30-tych XVI wieku został wzniesiony renesansowy zamek w Chudowie przez Jana Gierałtowskiego (z domu Saszowskiego herbu Saszor). W 1532 r. kupił on wieś Chudów, a wkrótce postawił tu budowlę z kamienia i cegły, na planie prostokąta, z charakterystycznymi dla renesansowych zamków krużgankami i dziedzińcem.

Zamek tworzyły dwa trójkondygnacyjne budynki mieszkalne z pięciokondygnacyjną wieżą z wejściem głównym od strony południowo-zachodniej z drewnianym mostem nad fosą zamkową. W pierwszej połowie XVIII w., gdy budowla należała do rodziny Foglarów, dokonano jej rozbudowy. Przeżyła wówczas swój rozkwit, stając się jedną z najwspanialszych rezydencji Śląska. Z drugą połową wieku XVIII zamek tracił na znaczeniu, zmieniał też często właścicieli. Jeden z nich, Aleksander von Bally, ok. 1837 r. dodał szóstą kondygnację wież, a zarazem zmienił charakter budowli, która zatraciła swoją pierwotną, renesansową formę. W 1847 r., w noc sylwestrową obiekt spłonął, stając się ruiną. W roku 1995 powołano Fundację „Zamek Chudów”, która rozpoczęła prace rekonstrukcyjne i archeologiczne.

In the 1530s, on the site of an earlier wooden-earth fortification, the Renaissance castle in Chudów was built by Jan Gierałtowski (nee Saszowski coat of arms Saszor). He bought the village of Chudów in 1532, and soon erected a stone and brick building here, on a rectangular plan, with cloisters and a courtyard characteristic of Renaissance castles. The castle consisted of two three-storey residential buildings with a five-storey tower with the main entrance on the south-west side with a wooden bridge over the castle moat. In the first half of the 18th century, when the building belonged to the Foglar family, it was extended. It then experienced its heyday, becoming one of the most magnificent residences in Silesia. With the second half of the 18th century, the castle lost its importance and changed owners frequently. One of them, Alexander von Bally, added a sixth storey to the towers around 1837, and at the same time changed the character of the building, which lost its original Renaissance form. On New Year's Eve in 1847, the building burned down, becoming a ruin. In 1995, the "Chudów Castle" Foundation was established, which began reconstruction and archaeological work.

Das Renaissanceschloss in Chudów wurde in den 1530er Jahren an der Stelle einer früheren Holz-Erde-Befestigung von Jan Gierałtowski (geb. Saszowski, Wappen Saszor) errichtet. Er kaufte das Dorf Chudów im Jahr 1532 und errichtete hier bald ein Gebäude aus Stein und Ziegeln mit rechteckigem Grundriss, Kreuzgängen und einem für Renaissance-Schlösser charakteristischen Innenhof. Das Schloss bestand aus zwei dreistöckigen Wohngebäuden mit einem fünfstöckigen Turm mit dem Haupteingang an der Südwestseite mit einer Holzbrücke über den Schlossgraben. In der ersten Hälfte des 18. Jahrhunderts, als sich das Gebäude im Besitz der Familie Foglar befand, wurde es erweitert. Danach erlebte es seine Blütezeit und wurde zu einer der prächtigsten Residenzen in Schlesien. In der zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts verlor das Schloss an Bedeutung und wechselte häufig den Besitzer. Einer von ihnen, Alexander von Bally, fügte den Türmen um 1837 ein sechstes Stockwerk hinzu und veränderte gleichzeitig den Charakter des Gebäudes, das seine ursprüngliche Renaissanceform verlor. In der Silvesternacht des Jahres 1847 brannte das Gebäude ab und wurde zur Ruine. Im Jahr 1995 wurde die Stiftung Schloss Chudów gegründet, die mit dem Wiederaufbau und den archäologischen Arbeiten begann.