Średniowieczna Ścinawa

W pobliżu ważnej przeprawy na Odrze i w miejscu przecięcia dwu ważnych dróg handlowych powstała już wcześnie osada. Pierwsza wzmianka o grodzie (Stinav) występuje  w dokumencie papieża Innocentego III z 22 listopada 1202 r. potwierdzającym czynsz płacony klasztorowi cysterek w Trzebnicy. Mowa jest tam o wsi będącej we władaniu klasztoru w Trzebnicy. Podobno książę śląski Henryk Brodaty wybudował tu w 1207 r. świątynię chrześcijańską, a następnie w roku 1215 nadał osadzie prawa miejskie. Prawdopodobnie też z jego inicjatywy doszło do założenia targu przy szlaku handlowym, co z czasem przyniosło rozwój gospodarczy tego terenu.

Niemniej prawa miejskie Ścinawa otrzymała także między rokiem 1248 a 1259 od księcia głogowskiego Konrada I na prawie średzkim. W 1251 r. wymieniany był w Ścinawie gród książęcy. Prawdopodobnie było to założenie drewniano-ziemne wzniesione także przez księcia głogowskiego Konrada I. Miasto w 1290 roku otrzymało umocnienia miejskie. Herb miasta, pojawił się już w 1310 r., i funkcjonuje z drobnymi stylistycznymi odmianami aż do naszych czasów: pół śląskiego orła i fragment murów miejskich. Miasto zmiennie należała do księstw legnickiego, głogowskiego i wrocławskiego.

Ścinawa była w swej historii stolicą odrębnego samodzielnego księstwa piastowskiego. Od 1274 stała się chwilowo siedzibą księstwa ścinawskiego. Władał nim książe Jan ścinawski (żył w latach ok. 1296-ok.1361), który kazał się tytułować „dziedzicem Królestwa Polskiego” i który rozbudować zamek książęcy. Miasto było wielokrotnie niszczone. Jak inne sąsiednie księstwa śląskie Ścinawa decyzją Jana ścinawskiego stała się w 1329 roku lennem króla czeskiego Jana Luksemburskiego i w ten sposób stała się częścią Świętego Rzymskiego Cesarstwa. Kazimierz Wielki, król polski, układem w Trenczynie w 1335 roku zrezygnował z części Śląska, w tym z Ścinawy. Niemniej później próbował po 1343 r. zdobyć je. W 1343 roku Kazimierz Wielki w bitwie z Luksemburgami o Wschowę zdobył Ścinawę, a następnie nakazał jej spalenie i zburzenie murów. Układem w Namysłowie z 1348 roku Kazimierz zrezygnował na zawsze ze Śląska. Podczas odbudowy miasta odnowiono jej prawa miejskie w 1348 (magdeburskie prawo). Przy tej okazji miasto otrzymało regularny układ z prostokątnym rynkiem (56x93 m), co było zwykłe przy nowych niemieckich wschodnich lokacjach. Księstwo zostało rozwiązane w 1365. Miasto zmieniało również często właścicieli. Początkowo władali nim książęta oleśniccy, którzy byli właścicielami Ścinawy kilkaset lat aż do wymarcia ostatniego potomka tejże linii. Stało się częścią księstwa wołowskiego. Od roku 1492 miasto przeszło na własność korony czeskiej. Wraz z królestwem Moraw miasto stało się w 1526 roku habsburskie.