Średniowieczne Polkowice

Według pierwszych zapisków Bolesław I Wysoki wybudował w lesie na miejscu dzisiejszego miasta dwór myśliwski zwany Bolkowicami. Miano to ulegało z biegiem czasu modyfikcjom - Bolkewice, Pulkowice, Polkowice, by dostosować się do wymowy niemieckiej poprzez formę Bolckowitz, i ostatecznie Polkwitz (w okresie germanizacji nazw słowiańskich, tj. w latach 1937-1945, miasto nosiło nazwę Heerwegen). W 1945 r. administracja polska wybrała jako polską nazwę miasta dawną formę Polkowice.

Losy ziemi polkowickiej były od wczesnego średniowiecza związane z losami politycznymi całego Śląska. W szczególności utworzonego w połowie XIII w. księstwa głogowskiego. Na długo przed uzyskaniem praw miejskich Polkowice były osadą targową – leżały na szlaku handlowym między grodem Dziadoszan - Głogowem, a Trzebowian - Legnicą. Oprócz uprawy roli, mieszkańcy zajmowali się też handlem i obsługą karawan kupieckich. Gdy w 1223 r. książę Henryk Brodaty oddał Sychową opatowi Cystersów z Lubiąża; Guntherowi, mieszkańców jako łazęków poddał pod jurysdykcję starosty Bogdana z Polkowic. Prawa miejskie nadał Polkowicom książę głogowski Konrad I przed 1272 r. prawdopodobnie w 1265 r. Pierwsza wzmianka jako o "civitas" z 1291 r. i posiada już swój herb. Od roku 1342 Polkowice wciąż były własnością książąt piastowskich, ale znalazły się pod panowaniem Jana Luksemburskiego, króla Czech, któremu hołd lenny w Pradze złożył książę piastowski Henryk V Żelazny. Wtedy także rozpoczęto budowę pierwszego w naszym mieście kościoła, któremu do dziś patronuje św. Michał Archanioł.   Koniec XIV wieku to czas narodzin nowego, bardzo szybko rozpowszechnionego we wszystkich miastach Europy nurtu, który oczekiwał od królewskich lub książęcych zwierzchników czy właścicieli miast, zrzeczenia się części władzy i przekazania jej samorządom miejskim, na których czele stawali wybierani przez rajców burmistrzowie. Od lokacji miasta na prawie niemieckim do końca XIV w. w imieniu księcia miastem rządzili dziedziczni wójtowie. W 1406 r. mieszczanie powołali Radę Miejską, a w 1407 miasto wykupiło dziedziczne wójtostwo od rodziny von Rechen, ustanawiając jednocześnie pierwszego burmistrza Polkowic - Mathiasa Kaisera. Wtedy też powstaje na środku rynku skromniutka, drewniana budowla. To przyszły ratusz miejski, a władzę w mieście przejęła Rada Miejska z burmistrzem na czele. Najstraszniejszy pożar spotkał Polkowice 16 marca 1457 roku. Zniszczeniu uległo wtedy całe bez wyjątku miasto, skazując na śmierć lub lata poniewierki i biedy całą ich ludność. Od roku 1490 Księstwo Głogowskie nadal pozostaje dziedzicznym lennem Czech, lecz Czech rządzonych już przez dynastię Jagiellonów. Na ten okres przypada pierwszy, wyjątkowo dynamiczny i szczęśliwy okres wszechstronnego rozwoju Polkowic. Skomplikowane układy dynastyczne powodują, że data bitwy pod Mohaczem (1526) staje się dla Polkowic datą zmiany ich przynależności państwowej. Polkowice przez kolejnych 200 lat znajdą się pod rządami Habsburgów.